Tea Tupajic

Regisseur Tea Tupajić (Sarajevo, 1984) onderzoekt de rol die kunst en performance kunnen spelen in uiteenlopende, vaak controversiële maatschappelijke kwesties. Haar werk is sterk internationaal gericht en speelt zich af op het snijvlak van theater, performance, videokunst en happening. Als ‘hoofdrolspelers’ kiest zij dikwijls voor niet-professionele performers: een gezelschap van festivalcuratoren, oud-medewerkers van de Israëlische inlichtingendienst, of juist een gemengde selectie van gewone Europese burgers. Binnen de afgebakende context van het theater weet zij samen met hen en het publiek ruimte te scheppen voor ontmoeting, discussie, ervaring en reflectie, een vrijplaats voor een nieuw perspectief op complexe, politieke onderwerpen.

Tupajić verwierf internationale bekendheid met The Curators’ Piece (2011). In deze ‘rechtszaak tegen de kunst’ vroeg zij verschillende curatoren hun persoonlijke visie te delen op de dramaturgie achter hun werk en op de maatschappelijke rol van kunst. Hierna maakte zij het drieluik Variété Europa, waarin zij op zoek ging naar sporen van een hedendaagse Europese identiteit. In het eerste deel, Orpheus (2013), nodigde zij vier willekeurige Europese burgers - een verzekeringsagent, een belastingadviseur, een gynaecoloog en een naaktmodel – uit om hun eigen invulling te geven aan de mythische rol van het titelpersonage. Vervolgens begon Tupajić aan een meerjarig project rond het gebruik van ondervragingstechnieken door veiligheids- en inlichtingendiensten. In The Disco (2015) kon de bezoeker een aantal van deze technieken aan den lijve ondervinden, van het subtiele psychologische acteerwerk van een ondervrager tot het schokeffect van extreme licht- en geluidsexplosies.

Bij Frascati Producties presenteerde Tea Tupajić eind 2017 haar vooronderzoek over de val van Srebrenica tijdens de Bosnische oorlog in de jaren ‘90. Het was een indrukwekkende solo, die zij op diverse (internationale) plekken speelde. Deze solo werkte zij verder uit onder de titel Dark Numbers (Frascati Producties, 2018). Voor deze performance nodigde zij veteranen van de Nederlandse vredesmissie Dutchbat uit als medemakers en performers. De aanwezigheid van Dutchbat III in Srebrenica in juli 1995 en de val deze moslim-enclave vormen een collectief trauma, dat de in Bosnië geboren Tupajić en de destijds veelal jonge soldaten van Dutchbat nog altijd uit de slaap houdt. Samen stappen zij in één van de donkerste geschiedenissen van Europa, in de hoop dat theater iets kan toevoegen aan alle publieke discussies, rapporten en rechtszaken: een fysieke ontmoeting, empathie en misschien een begin van een afsluiting. De voorstelling maakte een tournee langs theaters in Nederland, België, Noorwegen en Zweden en is op 14 en 15 mei 2019 opnieuw te zien bij Frascati.

DARK NUMBERS kwam tot stand met medewerking van Veteranen Fonds en Veteranen Instituut Nederland. DARK NUMBERS is een coproductie van Frascati Producties, Veem Huis voor Performance, Radio Kanzas (Zagreb, HR), BIT Teatergarasjen (Bergen, NO), Teaterhuset AvantGarden (Trondheim, NO), Inkonst (Malmö, SE), Théâtre Garonne (Toulouse, FR) en Vooruit (Gent, BE).

Producties

• DARK NUMBERS (Frascati Producties, 2018)
• DARK NUMBERS vooronderzoek (Frascati Producties, 2017)
• Spy School (workshop bij The Disco, 2016)
• The Disco (2015)
• By way of deception thou shalt wage war (2015)
• Variété Europa (2013)
• Orpheus (2013)
• Objects' game (video-installatie bij The Curators’ Piece, 2012)
• The Curators' Piece (2011)
• La maladie de la mort (2009)