Eindspel: Verslag van de dag

“De zon lijkt alleen te schijnen voor deze straat”, bedenk ik mij terwijl ik over de roze loper stap en al een aantal afstudeerders spot. Ik denk terug aan een periode van een zeker isolement van de afgelopen twee jaar en zeg het vaarwel. Vandaag zijn we uit.

Moe ziek | Derron Lurvink / Acteursopleiding ArtEZ, Arnhem

De deuren van Frascati 2 openen en daar tekent zich een herkenbaar beeld af: een bank in een net iets te krappe ruimte en net iets te dicht op de tv geplaatst. Dit is het huis van Jos, gespeeld door acteur Lucas van der Vegt. De enige houvast in zijn isolement zijn de afleveringen vol heldendaden van Commissaris Brantsee, gespeeld door Derron Lurvink, groots op zijn tv geprojecteerd.

Vanuit de zaal kijken we naar Jos die op zijn beurt kijkt naar zijn idool. We zien hoe hij zijn eigen leven heeft stil gezet om naar het leven van een ander te kijken. Door het ensceneren van het toeschouwen confronteert Lurvink zijn publiek met hun eigen positie.

De prominente aanwezigheid en dichtheid op het voorste gedeelte van het toneel maakt nieuwsgierig naar de ruimte daarachter: als je dichter op de tv gaat zitten, wordt de ruimte achter de tv dan ook automatisch groter?

Op een zeker moment verdwijnt de scheidslijn tussen Jos’ realiteit en tv. Wat gebeurt er als je fictie meer realiteit kent dan je realiteit dat zelf doet? Telt leven in je fictie dan ook als leven?

Ik verlaat de zaal met de vraag waarom je soms meer kan leven tijdens een kortstondige ontmoeting in het theater dan een hele week handelen bijeengenomen.

Alex Bennett | Risé Benschop / Acteursopleiding ArtEZ, Arnhem

Bewust van mijn actieve passiviteit, neem ik plaats in het knusse Frascati 3 voor de volgende voorstelling van afstuderende actrice Risé Benschop. Alex Bennett is de eerste voorstelling uit de Double-bill. Ten midden van een volgepakte ruimte van gepreciseerde en onuitgepakte dozen, enkele persoonlijk ogende eigendommen en een met een sterrenlandschap bekleedde wand ligt Alex Bennett in victoriaans ogende kleding. Ze ontwaakt en wordt geconfronteerd met en teruggeworpen op haar compacte en beperkte realiteit. Deze intieme setting is de speelplaats voor Risés personage.

Het is een wereld die begint bij Alex Bennet en waar geen einde komt aan Alex Bennett. Langs een breed scala aan accenten en imitaties zijn de identiteiten die de actrice haar personage laat aannemen oneindig. Met als meest kostbare instrument: fantasie. Ongezien gewaand en onbeschaamd legt Alex Bennett een reis af langs allerlei klassiekers, stromingen en genres. In haar isolement komt Bennet tot een groots leven dankzij inspiraties uit de popcultuur. Wat zou het een hoop schelen als ze deze ruimte met Jos zou mogen delen bedenk ik mij.

DREAMING | Marie-Mae van Zuilen / Acteursopleiding ArtEZ, Arnhem 

Ik keer terug naar Frascati 3 voor de tweede voorstelling van de Double-bill. Nu met slechts een zwart-wit getegelde vloer, afgebakend met witte doeken en wat voetlichten. Marie-Mae van Zuilen, haren in de gel gezet en naar achter gekamd, gekleed in een zwart leren bloes en korte broek, komt met microfoon incluis standaard op. Na deze heel precies in de ruimte te hebben geplaatst, doet Van Zuilen een stap weg van de microfoon. Heet ons welkom. Stelt zich voor. We gaan kijken naar wat zij heeft gemaakt. Ze neemt plaats achter de microfoon, telt af en transformeert.

In zes nummers en één monoloog op muziek worden we geconfronteerd met een grilligheid van trauma. Actrice, performer, zangeres en componist Van Zuilen schuwt een directe confrontatie met het publiek daarbij duidelijk niet. Langs verschillende vormen van dissociatie wordt er een conceptalbum neergezet, waarin elk nummer sferisch en thematisch aan elkaar raakt. Van Zuilen heeft daarbij voor een heldere en directe vorm gekozen wat maakt dat zij de controle over de zaal heeft. In haar theatrale concert, slechts twintig minuten beslaand, laat Marie-Mae van Zuilen mij meer doen leven dan ik in de afgelopen week heb gedaan.

ZATERDAG | Nanine Maria Kok / Regie opleiding, Toneelacademie Maastricht

Nogal beduusd verlaat ik Frascati 3 en mag ik gelijk door naar Frascati 1. Ik probeer de voorstellingen die ik hiervoor gezien heb even opzij te zetten en word hierbij enorm geholpen door de visuele pastelkleurige traktatie van een scenografie van Lonneke Orbons die mij welkom heet. In een concrete met licht afgebakende ruimte rommelen de drie huisgenoten en vrienden Rick, Waldemar en Louis gespeeld door Thomas Claessens, Sjef van Schie en Tom de Ronde. De acteurs zijn hoogst op elkaar ingespeeld, ‘elke drievoud is volmaakt’ klinkt het in mijn achterhoofd. Ze zitten alleen met een probleem. Althans twee van hen, want Louis praat niet meer en het waarom daarvan is een raadsel voor Rick en Waldemar. De balans tussen de drie wordt verstoord, wat er op uitloopt dat we een aantal minuten in stilte mogen verblijven met alleen Louis op het toneel. In een woordeloze monoloog worden ons vragen toegeworpen: wat zegt praten nu eigenlijk? Wat hoor je als je stopt met praten? Kun je dan pas echt luisteren? Nanine Maria Kok zet in haar regie heldere kaders neer die dit soort sluimerende vragen opwerpen.

Vanavond heb ik vier voorstellingen gezien waarin het thema van isolement, elk op eigen wijze terug te vinden is. Waar klasgenoten Lurvink en Benschop het isolement op toneel brachten in hun personages die vluchten in de fictie, bezong en doorbrak Van Zuilen het isolement van een trauma. In ZATERDAG toont Nanine Maria Kok een wereld waarin verstilling iets anders is dan isolement. Die verstilling kun je vinden in het theater, door isolement te delen wordt het opgeheven.

Debbie Oskam | do 23 juni 2022

Debbie Oskam is dramaturg en schrijver. Ze behaalde in 2018 haar bachelor Literatuur en Samenleving aan de VU en is zich in de jaren daaropvolgend meer op theater gaan richten. Deze zomer studeert ze af aan de master International Dramaturgy aan de UvA. Ze liep onder andere stage bij Het Nationale Theater, Prins Bernhard Cultuurfonds en Theaterkrant.